Kwas askorbinowy, popularnie znany jako witamina C, to związek aktywny, z którego istnienia i działania zdają się zdawać sprawę nawet małe dzieci. Jednak mało kto wie, że to nie tylko nieodzowny element diety. Witamina C jest także cudownym składnikiem, mającym zastosowanie w kosmetyce.
Witamina C to przede wszystkim bardzo skuteczny przeciwutleniacz, zapobiegający procesom starzenia, likwidujący zmarszczki mimiczne, a także posiadający działanie antynowotworowe oraz poprawiający pracę układu krążenia. Substancja ta jest dla nas niezbędną, co oznacza, że nie może być samodzielnie wytwarzana przez organizm. Jest rozpuszczalna w wodzie i znajduje się w wielu owocach i warzywach, w tym w pomarańczach, truskawkach, kiwi, papryczkach, brokułach, jarmużu i szpinaku.
Witamina C odgrywa wiele ważnych ról w organizmie i wiąże się z imponującymi korzyściami zdrowotnymi. Chociaż powszechnie zaleca się przyjmowanie jej wraz z pożywieniem, wielu ludzi zwraca się do stosowania suplementów, aby zaspokoić wzmożone potrzeby. Mówiąc jednak o kwasie askorbinowym należy na początek rozwiać jeden podstawowy mit.
Witamina C – Kiedy należy jej używać
Witamina C uważana jest za podstawowe lekarstwo na przeziębienie. Nic jednak bardziej mylnego. Badania z 2007 roku wykazały, że jej przyjmowanie w trakcie przeziębienia, nie zmniejsza, ani nie skraca czasu jego objawów. Ma też niewielkie znaczenie w ochronie przed przeziębieniem. Jedyna grupa, dla których przynosiła efekt anty przeziębieniowy, to ciężko trenujący sportowcy.
Nie znaczy to jednak, że witamina C nie jest potrzebna. Wręcz przeciwnie. Stanowi ona jeden z podstawowych elementów naszej diety, którego nie może zabraknąć. Niedobór kwasu askorbinowego w organizmie, może doprowadzić do niedokrwistości, osłabienia naczyń włosowatych, astmy, zmian w kościach i do szkorbutu. Objawami jej niedoboru jest m.in. brak apetytu, łatwość powstawania siniaków, trudności z gojeniem się ran, bóle mięśni i stawów, czy krwawienie dziąseł. Witamina C jest również nieodzowna po długotrwałym wysiłku fizycznym, podczas wymiotów, czy osób pod wpływem silnego stresu. Pozwala ona uszczelniać naczynia krwionośne, pomaga przy nadciśnieniu, zmniejsza zmiany miażdżycowe, wspomaga wchłanianie żelaza i zmniejsza ryzyko powstania udaru.
Dawkowanie witaminy C
Jako, że ludzki organizm samodzielnie nie wytwarza kwasu askorbinowego, należy go dostarczać w diecie. Średnie zapotrzebowanie na kwas askorbinowy to 75 mg dziennie. Biorąc pod uwagę fakt, że jest to substancja rozpuszczalna w wodzie i wydalana wraz z potem i moczem, bardzo ciężko ją przedawkować. Z tego powodu można nie martwić się, że przesadzimy z produktami z zawartością tej witaminy. Przy dawce powyżej 1000 mg dziennie można doświadczyć dopiero pierwszych objawów przedawkowania, takich jak zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Naukowo udowodnione działanie witaminy C
Witamina C to przede wszystkim bardzo ważny dla naszego zdrowia przeciwutleniacz, który wzmacnia ochronę naszego organizmu przed wieloma dolegliwościami. Poniżej przedstawiamy jej najważniejsze właściwości i znaczenie dla zdrowia.
Silny przeciwutleniacz, który może zmniejszyć ryzyko chorób przewlekłych
Witamina C jest silnym przeciwutleniaczem, który wzmacnia naturalne mechanizmy obronne organizmu. Przeciwutleniacze są substancjami, które chronią komórki przed szkodliwymi cząsteczkami, zwanymi wolnymi rodnikami. Gdy wolne rodniki kumulują się w organizmie, mogą powodować stan znany jako stres oksydacyjny, który wiązany jest z wieloma przewlekłymi chorobami.
Badania pokazują, że spożywanie większej ilości witaminy C może zwiększyć poziom antyoksydantów we krwi nawet o 30%. Pomaga to naturalnej obronie organizmu m.in. w zwalczaniu stanów zapalnych.
Podsumowanie
Witamina C jest silnym przeciwutleniaczem, który może zwiększyć poziom antyoksydantów we krwi. Może to pomóc zmniejszyć ryzyko rozwoju wielu chorób przewlekłych, takich jak choroby serca.
Pomoc w walce z wysokim ciśnieniem krwi
Nawet ok. 1/3 dorosłych ma wysokie ciśnienie krwi, które naraża na ryzyko chorób serca, będących jednymi z głównych przyczyn zgonów na świecie. Badania wykazały, że witamina C może pomóc obniżyć ciśnienie krwi, zarówno u osób z wysokim ciśnieniem, jak i utrzymującym się w normie. Suplementacja witaminą C pomaga rozluźnić naczynia krwionośne przenoszące krew z serca, co pomaga w całym procesie regulacji układu krwionośnego. Analiza 29 badań na ludziach wykazała, że przyjmowanie suplementu witaminy C u zdrowych osób dorosłych powoduje obniżenie skurczowego ciśnienia krwi (wartość górna) o 3,84 mmHg i rozkurczowego ciśnienia krwi (niższa wartość) o 1,48 mmHg. U osób dorosłych z zaistniałym nadciśnieniem tętniczym suplementy tego rodzaju obniżały skurczowe ciśnienie krwi o 4,85 mmHg, a rozkurczowe o 1,67 mmHg.
Chociaż wyniki te są obiecujące, nie jest jasne, czy wpływ na ciśnienie krwi jest długotrwały. Ponadto, osoby z wysokim ciśnieniem krwi nie powinny w celu leczenia liczyć na samą witaminę C.
Podsumowanie
NA podstawie badań stwierdzono, że suplementy witaminy C obniżają ciśnienie krwi zarówno u zdrowych osób dorosłych, jak i u dorosłych z zaistniałym już nadciśnieniem tętniczym.
Walka z czynnikami ryzyka chorób serca
Choroba serca jest prawdopodobnie główną przyczyną śmierci na całym świecie. Wiele czynników zwiększa ryzyko jej rozwoju, w tym wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom „złego” cholesterolu LDL, niski poziomu „dobrego” cholesterolu HDL i trójglicerydów. Witamina C może pomóc zmniejszyć te czynniki ryzyka. Analiza dziewięciu badań z udziałem 293 172 uczestników wykazała, że po 10 latach osoby, które przyjmowały co najmniej 700 mg witaminy C dziennie, miały o 25% niższe ryzyko rozwoju chorób serca niż osoby, które nie przyjmowały takiego suplementu.
Co ciekawe, inna analiza 15 badań wykazała, że spożywanie witaminy C tylko z pokarmów, a nie z suplementów, wiązało się z niższym ryzykiem chorób serca. Jednak naukowcy nie byli pewni, czy ludzie spożywający żywność bogatą w tą witaminę również kierowali się zdrowszym trybem życia, niż ludzie, którzy przyjmowali suplementy. Zatem pozostaje niejasne, czy różnice wynikały z samej witaminy C czy innych aspektów diety.
Inna analiza 13 badań dotyczyła wpływu przyjmowania co najmniej 500 mg na dzień witaminy C na czynniki ryzyka chorób serca, takie jak podwyższone poziomy cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Wykazano, że przyjmowanie suplementu witaminy C znacznie zmniejszyło „zły” cholesterol LDL, nawet o ok. 7,9 mg / dl, a trójglicerydy we krwi o 20,1 mg / dl.
Krótko mówiąc, wydaje się, że przyjmowanie lub spożywanie co najmniej 500 mg witaminy C na dobę może istotnie zmniejszyć ryzyko chorób serca. Jednakże, jeśli już spożywasz dietę bogatą w witaminę C, suplementy mogą nie zapewniać dodatkowych korzyści dla zdrowia serca.
Podsumowanie
Suplementy witaminy C są często wiązane ze zmniejszonym ryzykiem chorób serca. Mogą one obniżać czynniki ryzyka chorób serca, w tym „złego” cholesterolu LDL i trójglicerydów we krwi.
Obniżanie poziomu kwasu moczowego we krwi i pomoc w zapobieganiu atakom dny moczanowej
Dna moczanowa to rodzaj zapalenia stawów, który dotyka nawet ok. 4% dorosłych. Choroba ta jest niewiarygodnie bolesna i szczególnie obejmuje stany zapalne dużych palców u stóp. Ludzie z napadami dny odczuwają obrzęk i nagłe, silne ataki bólu. Objawy dny pojawiają się, gdy we krwi jest zbyt dużo kwasu moczowego, który jest produktem odpadowym wytwarzanym przez nasz organizm. Przy zbyt wysokich poziomach może się krystalizować i osadzać w stawach.
W kilku badaniach wykazano, że witamina C może pomóc w obniżeniu poziomu kwasu moczowego we krwi, a w konsekwencji w ochronie przed atakami dny moczanowej. Na przykład badanie przeprowadzone na 1 387 mężczyznach pokazało, że osoby spożywające najwięcej kwasu askorbinowego miały znacząco niższy poziom kwasu moczowego we krwi, niż ci, którzy spożywali go mniej. W innym badaniu wzięło udział nawet 46 994 zdrowych mężczyzn w ciągu 20 lat, aby sprawdzić, czy spożycie witaminy C jest związane z rozwijającą się chorobą. Co ciekawe, osoby przyjmujące suplement miały o 44% mniejsze ryzyko rozwoju dny moczanowej. Ponadto, analiza 13 badań klinicznych wykazała, że przyjmowanie suplementu witaminy C przez 30 dni znacznie zmniejszało poziom kwasu moczowego we krwi, w porównaniu z grupą placebo.
Podczas gdy wydaje się, że istnieje silny związek między spożyciem witaminy C, a poziomem kwasu moczowego, potrzeba jest więcej badań nad wpływem witaminy C na chorobę.
Podsumowanie
Odpowiednia dieta i suplementy zawierające witaminę C są powiązane ze zmniejszonym poziomem kwasu moczowego we krwi i mniejszym ryzykiem dny moczanowej.
Pomoc w zapobieganiu niedoborom żelaza poprzez polepszenie absorpcji pierwiastka
Żelazo jest ważnym składnikiem mineralnym, który pełni w organizmie wiele różnych funkcji. Jest przede wszystkim niezbędne do wytwarzania czerwonych krwinek i transportu tlenu. Co ciekawe, suplementy witaminy C mogą pomóc w poprawie wchłaniania żelaza z diety. Pomaga ona w przekształcaniu słabo wchłoniętego żelaza, takiego jak żelazo pochodzenia roślinnego, w formę łatwiejszą do wchłonięcia. Jest to szczególnie przydatne dla osób żyjących na diecie bezmięsnej, ponieważ mięso jest głównym źródłem żelaza.
W rzeczywistości spożywanie 100 mg witaminy C może poprawić wchłanianie żelaza nawet o 67%. W rezultacie może ona pomóc zmniejszyć ryzyko niedokrwistości u osób ze skłonnością do niedoboru żelaza. W jednym badaniu 65 dzieci z niedokrwistością przyjmowało suplement witaminy C. Naukowcy odkryli, że sam suplement pomaga kontrolować ich anemię.
Podsumowanie
Jeśli cierpisz na niski poziom żelaza, spożywanie większej ilości pokarmów bogatych w witaminę C lub przyjmowanie jej suplementu może pomóc poprawić poziom pierwiastka we krwi.
Witamina C w kosmetyce
Stosowanie witaminy C w kosmetyce to przede wszystkim silne działanie przeciwutleniające, dodatkowo chroniące skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV. W związku z tym, że przeciwdziała starzeniu się skóry, doskonale niweluje ryzyko powstawania oparzeń słonecznych i działa przeciwzapalnie. Kwas askorbinowy pomaga w tworzeniu kolagenu oraz wykazuje zdolność do depigmentacji. Jest ona wprost nieodzowna w kosmetykach dla osób palących nikotynę. Regularnie stosowana ujędrnia skórę, likwiduje zmarszczki mimiczne, takie jak lwia zmarszczka, spowodowane przesuszoną skórą przez dym papierosowy, a także nadaje cerze blasku i odpowiedniego kolorytu. Dodatkowo ma działanie redukujące cellulit i rozstępy.
Na naszym stole raczej nie powinno zabraknąć produktów zawierających witaminę C. To samo tyczy się składu kosmetyków, gdyż zarówno kosmetyki ekologiczne, jak i nasza dieta, mogą stanowić istotne skarbnice kwasu askorbinowego. Poniżej podajemy przykładowe zawartości witaminy C w 100g surowych składników:
- dzika róża – 3000-3500 mg,
- rokitnik – 200-315 mg,
- czarna porzeczka – 180 mg,
- natka pietruszki – 178 mg,
- czerwona papryka – 144 mg.
Aby uniknąć w diecie czy samodzielnie przygotowywanych domowych kosmetykach strat witaminy C należy zadbać o ochronę naszych produktów przed światłem i wysoką temperaturą. Najlepiej spożywać produkty surowe, z jak najcieniej obraną skórką, a także nie moczyć ich zbyt długo w wodzie. Warto również używać do ich obróbki noży i skrobaczek ze stali nierdzewnej, gdyż żeliwo korozyjne przyspiesza jej rozkład.