Zapalenie mieszków włosowych jest stosunkowo częstym schorzeniem skóry, spowodowanym stanem zapalnym i infekcją mieszków włosowych. Rodzaje zapalenia mieszków włosowych obejmują takie objawy jak krosty po goleniu, wysypkę po kąpieli w wannie z hydromasażem i swędzenie po wizycie u fryzjera. W niniejszym artykule prezentujemy typowe objawy, przyczyny, sposoby leczenia i zapobiegania zapaleniu mieszków włosowych.
Mieszek to mała wnęka w strukturze skóry, z której wyrasta pojedynczy włos. Innymi słowy, każdy włos na ludzkim ciele wyrasta z własnego mieszka włosowego. Chociaż zapalenie mieszków włosowych może pojawić się na dowolnym obszarze ciała (z wyjątkiem ust, dłoni i podeszew stóp), najczęściej dotyka rąk, nóg, pośladków, genitaliów, klatki piersiowej, pleców, głowy i twarzy. Stan ten ma postać małych czerwonych krost i guzków, które mogą mieć białą, wypełnioną ropą końcówkę.
Chociaż jest to mało estetyczne i nieprzyjemne, zapalenie mieszków włosowych jest najczęściej stosunkowo nieszkodliwym stanem zapalnym, który może dotykać ludzi w każdym wieku.
Spis treści
Zapalenie mieszków włosowych – Przyczyny i czynniki ryzyka
Zapalenie mieszków włosowych może być spowodowane przede wszystkim depilacją za pomocą maszynki do golenia.Zabieg ten prowadzi bowiem często do infekcji bakteryjnej typu Staphylococcus aureus lub gronkowca. Jednak infekcje grzybicze, wirusy i fizyczne urazy pęcherzyka mogą również przyczyniać się do zapalenia mieszków włosowych.
Zapalenie mieszków włosowych związane jest zatem najczęściej z poniższymi zabiegami i stanami:
- golenie,
- ciasne warkocze,
- ciasne ubrania,
- wrastające włosy,
- odzież, która ociera skórę,
- pot lub produkty osobiste, które podrażniają mieszki włosowe,
- substancje zatykające pory skóry, takie jak produkty ropopochodne,
- zakrywanie skóry nieoddychającymi materiałami, takimi jak plastik,
- choroby skóry, takie jak trądzik lub łojotokowe zapalenie skóry,
- urazy skóry, w tym skaleczenia lub ukąszenia owadów,
- korzystanie z brudnej wanny z hydromasażem lub basenu,
- zakażone skaleczenie lub rana, która umożliwia bakteriom rozprzestrzenianie się na pobliskie mieszki włosowe,
- osłabiony układ odpornościowy spowodowany chorobami, takimi jak HIV lub nowotwór,
- nadwaga lub otyłość,
- długotrwałe stosowanie niektórych leków, w tym antybiotyków lub kremów steroidowych.
Objawy i ewentualne powikłania po zapaleniu mieszków włosowych
W początkowych etapach, zapalenie mieszków włosowych może wyglądać jak wysypka, małe czerwone wypryski lub pryszcze z żółtymi lub białymi końcówkami. Z biegiem czasu może rozprzestrzenić się na pobliskie mieszki włosowe i przekształcić się w strupy. Stan ten może dotyczyć jednego lub wielu pęcherzyków i może trwać krótko (przypadek ostry) lub utrzymywać się długo (przypadek przewlekły).
Typowe objawy
Oznaki i objawy obejmują:
małe czerwone guzki,- białogłowe pryszcze,
- wrzody wypełnione ropą,
- niewielkie owrzodzenia,
- czerwona skóra,
- stan zapalny skóry,
- swędzenie,
- palenie,
- nadmierna czułość,
- ból,
- obrzęk,
- łagodna gorączka.
Możliwe komplikacje
Chociaż zapalenie mieszków włosowych nie zagraża życiu, mogą wystąpić pewne komplikacje. Obejmują one najczęściej:
- furunculosis – czyraki pod skórą,
- blizny lub ciemne plamy,
- trwała utrata włosów z powodu uszkodzenia mieszków włosowych,
- nawracające infekcje mieszków włosowych,
- infekcje, które rozprzestrzeniają się na inne obszary skóry,
- cellulitis – infekcja skóry.
Typy zapalenia mieszków włosowych
Istnieje kilka form zapalenia mieszków włosowych, które mogą być powierzchowne lub głębokie. Głębokie zapalenie mieszków włosowych dotyka więcej niż samego mieszka włosowego i ma cięższe objawy.
Powierzchowne zapalenie mieszków włosowych
Powierzchowne formy obejmują:
- Bakteryjne zapalenie mieszków włosowych – Powszechny typ zapalenia mieszków włosowych charakteryzujący się swędzącymi pryszczami wypełnionymi ropą. Ten typ jest zwykle spowodowany infekcją gronkowcem, który normalnie żyje na skórze, ale może wniknąć do głębszych tkanek przez ranę lub inne uszkodzenie skóry.
- Pseudofolliculitis barbae – Ten typ zapalenia mieszków włosowych, znany również jako świąd fryzjerski, jest spowodowany wrastającymi włosami. Dotyczy do 60% czarnych mężczyzn i innych ludzi z kręconymi włosami. Może również występować u ludzi w okolicy narządów płciowych.
- Zapalenie mieszków włosowych wywołane przez Pseudomonas – Bardziej powszechnie znane jako zapalenie mieszków włosowych po kąpieli w wannie z hydromasażem, jest spowodowane przez rodzaj bakterii Pseudomonas często występujących w publicznych basenach i jacuzzi. Dotyczy to obiektów, w których poziom chloru i równowaga pH nie są odpowiednio monitorowane. Objawy pojawiają się zwykle w ciągu 72 godzin od ekspozycji i najczęściej występują na obszarach ciała zakrytych kostiumem kąpielowym lub z tyłu nóg. Drobne objawy mogą ustąpić bez leczenia w ciągu 5 dni.
- Zapalenie mieszków włosowych Pityrosporum – Infekcja drożdżakowa skóry prowadząca do przewlekłych zmian, które są zaczerwienione i swędzące. Najczęściej atakuje twarz i górną część ciała, a szczególnie często występuje u młodych dorosłych mężczyzn.
Głębokie zapalenie mieszków włosowych
Formy głębokiego zapalenia mieszków włosowych obejmują:
- Sycosis barbae – Głębsza forma swądu fryzjerskiego, która może powodować blizny i trwałą utratę włosów.
- Czyraki – Bakterie gronkowca, które głęboko infekują mieszek włosowy i prowadzą do czyraków, mogących stawać się obrzękniętymi i wypełnionymi ropą. Często rosną i stają się bardzo bolesne, dopóki nie pękną i nie wysączą. Gromady czyraków powodują cięższe objawy niż pojedyncze czyraki. Z powodu dużych czyraków mogą powstawać blizny.
- Gram-ujemne zapalenie mieszków włosowych – Osoby z trądzikiem, które są na długotrwałej antybiotykoterapii, mogą doświadczyć tej głębokiej postaci zapalenia mieszków włosowych, ponieważ antybiotyki wpływają na równowagę bakteryjną w skórze. Stan zwykle ustępuje, gdy dana osoba zakończy leczenie antybiotykami.
- Eozynofilowe zapalenie mieszków włosowych – Osoby ze słabo kontrolowanym wirusem HIV, późnym stadium AIDS lub rakiem są najbardziej narażone na tę formę zapalenia mieszków włosowych. Objawy są intensywne i nawracające oraz mogą powodować przebarwienia – ciemne plamy na skórze. Przyczyna tego stanu jest mało znana.
Zapalenie mieszków włosowych – Diagnoza
Lekarze mają tendencję do diagnozowania zapalenia mieszków włosowych na podstawie badania fizykalnego. W ten sposób można zbadać skórę, zanotować objawy i przejrzeć historię medyczną i rodzinną danego pacjenta. Lekarz może również pobrać wymaz z zakażonej skóry, aby zbadać, czy bakterie lub grzyby spowodowały zapalenie mieszków włosowych. W rzadkich przypadkach może być wymagana biopsja skóry, aby wykluczyć możliwość innych przyczyn.
Leczenie zapalenia mieszków włosowych
Leczenie zapalenia mieszków włosowych różni się w zależności od rodzaju i ciężkości choroby. Łagodne przypadki często wymagają tylko domowych środków leczniczych. Jednak ciężkie lub nawracające przypadki mogą wymagać leków farmakologicznych lub innych terapii. Dostępne zabiegi obejmują:
Powszechnie stosowane lekarstwa
Łagodne przypadki można leczyć środkami domowymi, a ciężkie przypadki można leczyć lekami aptecznymi. Na zapalenie mieszków włosowych dostępnych jest wiele leków. Można je przepisać w celu leczenia infekcji bakteryjnych lub grzybiczych, w zależności od przyczyny i indywidualnego stanu. Mogą być również zalecane leki przeciwzapalne.
Formy leków obejmują:
- miejscowe kremy z antybiotykami,
- doustne antybiotyki,
- miejscowe kremy przeciwgrzybicze,
- szampony przeciwgrzybicze,
- doustne leki przeciwgrzybicze,
- kremy steroidowe,
- doustne kortykosteroidy.
Terapia światłem
Według niektórych badań terapia światłem lub terapia fotodynamiczna może pomóc złagodzić objawy głębokiego zapalenia mieszków włosowych. Terapia światłem jest czasami stosowana w leczeniu trądziku. Metoda ta wykorzystuje zarówno światło, jak i substancje chemiczne do zabijania bakterii, grzybów i wirusów.
Nakłuwanie
Czasami lekarz usuwa wrzód lub karbunkuł, wykonując małe nacięcie w miejscu zmiany chorobowej, aby spuścić ropę. Celem jest zmniejszenie bólu i skrócenie czasu rekonwalescencji.
Laserowe usuwanie włosów
Terapia laserowa może pomóc zmniejszyć zapalenie mieszków włosowych i wyleczyć infekcję. Niszczy mieszki włosowe, więc nie mogą ulec zapaleniu ani zakażeniu. Zwykle potrzeba kilku zabiegów, aby zobaczyć pierwsze wyniki. Ograniczeniem tej terapii są jednak miejsca, których owłosienie jest pożądane.
Domowe środki zaradcze
Wiele domowych środków jest bardzo skutecznych w leczeniu zapalenia mieszków włosowych i jego objawów. Szeroki ich katalog zwiera m.in.:
- Ciepłe kompresy – Umieszczenie ciepłego kompresu na dotkniętym obszarze może zmniejszyć swędzenie i wydobyć ropę. Aby zrobić kompres wystarczy namoczyć szmatkę w ciepłej wodzie i wycisnąć nadmiar. Nakładaj na skórę na ok. 20 minut. W razie potrzeby powtórz cały zabieg. Czasem zaleca się również zastosowanie olejku leczniczego, np. oleju rycynowego.
- Produkty dostępne bez recepty – Bez recepty dostępnych jest kilka kremów, żeli i płynów do stosowania miejscowego na zapalenie mieszków włosowych.
- Dobra higiena – Delikatne mycie dotkniętego obszaru dwa razy dziennie łagodnym mydłem pomoże zmniejszyć infekcję. Zawsze używaj czystych rąk. Nie zaleca się stosowania myjki, ponieważ może powodować dalsze podrażnienia skóry. Do osuszenia użyj czystego ręcznika. Umyj wszystkie ręczniki po użyciu, aby zmniejszyć ryzyko przeniesienia infekcji.
- Kojąca kąpiel – Moczenie w wannie z ciepłą wodą może pomóc zmniejszyć swędzenie i ból związany z zapaleniem mieszków włosowych. Pomocne może być dodanie płatków owsianych lub produktu na bazie płatków owsianych, które wykazują właściwości przeciwzapalne. Alternatywnie, jedna filiżanka sody oczyszczonej dodana do kąpieli może również złagodzić objawy. Po kąpieli dokładnie osusz skórę.
- Chroń skórę – Unikaj noszenia ciasnych lub drażniących ubrań, zmniejsz ryzyko narażenia skóry na działanie agresywnych chemikaliów i produktów do pielęgnacji skóry, a jeśli to możliwe, staraj się ograniczyć golenie i przycinanie. Podczas golenia używaj dobrego smaru i utrzymuj ostrze czyste i ostre.
Zapobieganie zapaleniu mieszków włosowych
Aby zapobiec zapaleniu mieszków włosowych, unikaj lub zmniejszaj narażenie na przyczyny tego stanu. Obejmują one:
- ciasne ubrania,
- drażniąca odzież,
- żrące chemikalia lub drażniące produkty do higieny osobistej,
- niewłaściwe techniki golenia,
- tępe lub nieczyste narzędzia do golenia,
- niewłaściwie korzystanie z jacuzzi lub basenu,
- spędzanie zbyt długo w przepoconej odzieży.
Osoba powinna również leczyć podstawowe schorzenia i porozmawiać z lekarzem, jeśli przyjmuje leki zwiększające ryzyko zapalenia mieszków włosowych.
