Nadczynność tarczycy określana jest inaczej jako hipertyreoza. Polega na nadmiernej produkcji hormonów tarczycy, do których należą trijodotyronina (T3), tyroksyna (T4), kalcytonina. Sprawdź, co prowadzi do nadczynności tarczycy i w jaki sposób się ona objawia.
Spis treści
Co powoduje nadczynność tarczycy?
Za powstanie zaburzeń w funkcjonowaniu tarczycy odpowiada wytwarzany przez przysadkę mózgową hormon o nazwie tyreotropina (TSH). Związek ten determinuje produkcję i wydzielanie tyroksyny i trójjodotyroniny. Jakie TSH przy nadczynności tarczycy? Może ją oznaczać stężenie poniżej 0,23 µU/ml. Aby uzyskać jak najbardziej wiarygodne wyniki, konieczne jest wykonanie badania w godzinach porannych, ponieważ TSH wykazuje dobową zmienność wydzielania. Posilanie się przed badaniem czy faza cyklu miesięcznego nie wpływają na wynik.
Jedną z głównych przyczyn nadczynności tarczycy jest choroba Gravesa-Basedowa, w której organizm produkuje immunoglobuliny klasy IgG o działaniu podobnym do tyreotropiny. Do nadczynności tarczycy prowadzą guzki tego gruczołu. Wymienia się guz autonomiczny tarczycy oraz wole guzkowe nadczynne (tzw. toksyczne; określane też chorobą Plummera). Wśród rzadziej spotykanych czynników sprawczych nadczynności tarczycy wymienia się: poporodowe zapalenie tarczycy, guzy przysadki mózgowej, podostre zapalenie tarczycy, spożywanie nadmiernych ilości jodu.
Rozpowszechnienie nadczynności tarczycy
Nadczynność tarczycy to jedna z częściej występujących chorób endokrynologicznych. Szacuje się, że zmaga się z nią 1–2% dorosłych Polaków. Nadczynność tarczycy rzadko występuje w populacji pediatrycznej. Największy odsetek zachorowań obserwuje się wśród kobiet od 2. do 4. dekady życia.
W jaki sposób objawia się nadczynność tarczycy?
W nadczynności tarczycy występuje wiele objawów klinicznych, których zakres może być różny u poszczególnych osób. Wśród potencjalnych dolegliwości wymienia się m.in.:
- podwyższone ciśnienie tętnicze krwi,
- zwiększoną potliwość,
- ocieplenie i wilgotność skóry,
- spadek masy ciała nieadekwatny do zwiększonego apetytu,
- wytrzeszcz oczu,
- zmniejszenie tolerancji wysiłku,
- nadmierną męczliwość mięśni,
- wzmożoną pobudliwość nerwową,
- nietolerancję gorąca,
- drżenie rąk,
- bezsenność,
- duszność,
- aksamitną w dotyku skórę,
- zaburzenia cyklu menstruacyjnego,
- uczucie osłabienia,
- tachykardię (powyżej 100 uderzeń serca na minutę),
- powiększenie tarczycy (wole).
Proces diagnostyczno-leczniczy nadczynności tarczycy
Rozpoznanie nadczynności tarczycy opiera się na różnego rodzaju badaniach. Na początku wykonuje się badanie podmiotowe i przedmiotowe, w tym palpacyjne tarczycy. Następnie lekarz zleca wykonanie badań hormonalnych – oznaczenie stężenia TSH we krwi, a przy nieprawidłowym wyniku oznaczenie stężenia wolnych hormonów tarczycy (FT4 lub FT3). Kolejnymi badaniami wykorzystywanymi w rozpoznaniu nadczynności tarczycy są: oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy anty-TSHR, anty-TPO i anty-Tg, USG tarczycy, scyntygrafia tarczycy, a niekiedy też biopsja aspiracyjna cienkoigłowa.
Leczenie nadczynności tarczycy zależy od stanu danego chorego. Wykorzystuje się m.in.:
- leki przeciwtarczycowe,
- jod promieniotwórczy (131I),
- leczenie operacyjne (strumektomię, tyreoidektomię).
