Lanolina od setek lat jest wykorzystywana w kosmetyce i farmaceutyce. To istotny składnik wielu maści i produkt wykorzystywany przy produkcji środków opatrunkowych, środków do prania, balsamów do ciała i różnego rodzaju kremów.
Lanolina to wosk, inaczej tłuszczopot, wytwarzany przez owce i inne zwierzęta, które posiadają wełnę. Stanowi ona bardzo użyteczny i często stosowany w kosmetyce składnik. Posiada bowiem bardzo cenne w pielęgnacji skóry i włosów właściwości, a także ma zupełnie naturalne pochodzenie. Sprawdźmy zatem jak się ją pozyskuje, jakie ma rodzaje i właściwości, a także gdzie się ją stosuje i czy może uczulać.
Pozyskiwanie lanoliny
Do przemysłowego pozyskiwania lanoliny na ogół wykorzystuje się wełnę owczą. Gruczoły łojowe tych zwierząt odkładają warstwę naturalnego tłuszczu, której zadaniem jest ochrona przed różnego rodzaju niekorzystnymi warunkami zewnętrznymi. Owce nie produkują jej jednak przez cały rok, a jedynie wówczas, gdy jest jej ona potrzebna, a więc gdy na zewnątrz jest bardzo ciepło lub zimno.
Czysta lanolina posiada kolor żółto-brązowy i charakterystyczny zapach, który jednak praktycznie zanika na skutek dalszej obróbki wełny. Strzyżenie owiec jest bowiem dopiero wstępnym etapem do jej pozyskania. Ważnym etapem jest pranie wełny, gdy tłuszcz oddziela się od wody na skutek odwirowania. Po tym etapie lanolinę się oczyszcza, a następnie może być rozpuszczana w tłuszczach. Topi się w temperaturze ok. 36-42ºC, a w jej składzie znaleźć można sterole i estry, a także alkohole długołańcuchowe i kwasy stearynowy, cerotynowy czy karnaubowy.
Lanolina i jej właściwości
Współcześnie zastosowanie lanoliny jest bardzo szerokie, a to za sprawą jej cennych właściwości pielęgnacyjnych. Przede wszystkim skutecznie nawilża skórę i tworzy na niej warstwę okluzyjną, która zapobiega nadmiernej utracie wilgotności. Warstwa ta tworzy również na skórze delikatny film, który sprawia, że jest ona widocznie gładsza.
W XIX wieku lanolina wchodziła w skład wielu maści, podobnie zresztą jest i dzisiaj. Z czego to wynika? Posiada ona cenną zdolność wiązania się z wieloma substancjami, które są rozpuszczalne w wodzie. Dzięki temu zawarte w preparatach substancje odżywcze czy witaminy mogą głębiej wnikać w skórę. Oprócz tego sama wiąże wodę, a więc jest naturalnym emulgatorem. Dzięki jej połączeniu z wodą powstaje silna emulsja, która może być powszechnie wykorzystywana do produkcji różnego rodzaju kosmetyków.
Skład lanoliny w dużym stopniu przypomina skład warstwy lipidowej skóry człowieka, dlatego pozwala skutecznie chronić przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych, takich jak niska temperatura czy wiatr. Zapobiega ponadto keratynizacji, a więc nadmiernemu narastaniu naskórka, a dzięki jej zastosowaniu skóra staje się bardziej miękka i elastyczna. Bardzo często jest także wykorzystywana do produkcji różnego rodzaju środków piorących.
Lanolina wyróżnia się doskonałymi właściwościami natłuszczającymi. Dzięki temu stosuje się ją głównie w kosmetykach, które są przeznaczone do cery suchej, a więc takiej, która nie produkuje dostatecznej ilości sebum. Zapobiega również łamaniu się włosów i rozdwajaniu ich końcówek, a równocześnie pomaga je rozczesywać.
Oprócz tego, lanolina pozwala przyspieszać proces gojenia się ran i łagodzi wszelkie stany zapalne. Z tego powodu wykorzystuje się ją przy produkcji opatrunków oraz leczniczych maści, kremów, itp.
Lanolina i jej rodzaje
Okazuje się, że nie każda lanolina jest taka sama. Po wyodrębnieniu z owczej wełny najpierw zostaje oczyszczona, a dopiero potem wykorzystuje się ją do produkcji kosmetyków i innych środków. Wyróżnia się przy tym dwa podstawowe typy lanoliny.
Czysta lanolina jest bezwodna, posiada ciemnożółtą barwę i nieciekawą na pierwszy rzut oka konsystencję. Jest również kleista, gęsta i niezbyt przyjemnie pachnie. To właśnie tę lanolinę wykorzystuje się w rożnego rodzaju kosmetykach czy maściach leczniczych. Pod pojęciem lanoliny na ogół rozumieć należy właśnie lanolinę bezwodną.
Lanolina uwodniona zawiera około 25% wody i jest wykorzystywana w smarach, olejach emulgujących oraz w czasie wykonywania apretury, a więc procesu wykańczania różnego rodzaju materiałów, np. drewna lub tkanin.
Lanolinę poddaje się wielu procesom chemicznym i fizycznym, których zadaniem jest wyeliminowanie jej nieprzyjemnego zapachu i zmianę konsystencji. Stosowana na co dzień w farmaceutyce ma jasną barwę i nie pachnie. Powstające z niej preparaty na brodawki również nie posiadają zapachu, a ponadto są bezbarwne i pozbawione smaku. W praktyce, im mniej oczyszczona lanolina, tym bardziej żółta jest jej barwa.
Lanolina i jej zastosowanie
Lanolina ma bardzo szerokie zastosowanie w produkcji. Przede wszystkim wchodzi w skład balsamów do ciała, kremów nawilżających, pomadek, błyszczyków do ust czy mydeł. Z uwagi na swoje właściwości zmiękczające i kojące stosowana jest także w preparatach, które są przeznaczone dla osób zmagających się z łuszczycą czy atopowym zapaleniem skóry.
Ze względu na właściwości zmiękczające, wchodzi także w skład wielu płynów do płukania tkanin, płynów do prania wełny czy kremów dla dzieci i młodych matek. Wykorzystuje się ją nawet do produkcji bandaży. Co ciekawe, jest także wykorzystywana poza kosmetyką czy farmaceutyką. Stosowana bywa bowiem do konserwacji łodzi, natłuszczaniu różnego rodzaju mechanizmów czy produkcji prezerwatyw.
Czy lanolina może uczulać?
W drugiej połowie XX wieku pojawiła się informacja, jakoby lanolina miała być silnym alergenem. Ustalono, że zawierała pestycydy, które pochodziły z procesu jej oczyszczania. Dzisiaj jednak metody jej uzyskiwania są znacznie bardziej nowoczesne i raczej nie powinna ona wywoływać żadnych reakcji uczuleniowych. Nie bez powodu wykorzystuje się ją w końcu w preparatach przeznaczonych dla matek karmiących czy produktach służących do pielęgnacji skóry niemowląt.
Jednak warto pamiętać o tym, że podobnie jak w przypadku wielu innych produktów pochodzenia zwierzęcego, może czasem wywołać reakcję alergiczną, ale raczej na skutek reakcji z innymi składnikami np. alkoholem.
Gdzie można dostać lanolinę?
Współcześnie lanolinę kosmetyczną można dość łatwo kupić i wykorzystywać do produkcji własnych produktów pielęgnacyjnych. Dostępna jest w sklepach internetowych, a także aptekach – stacjonarnych i tych działających online. W klasycznych drogeriach bez problemu dostać można kosmetyki czy preparaty, zawierające w swoim składzie lanolinę. Ich cena zależy od przeznaczenia i marki danego produktu.
Źródła:
