Chociaż ukłucie przez pokrzywę daje pewien dyskomfort, to jednak jest to roślina dająca wiele korzyści zdrowotnych i pielęgnacyjnych. Najprawdopodobniej najpopularniejszym sposobem na wykorzystanie pokrzywy jest wykonanie z niej herbatki, która pomaga zwalczać alergię. Okazuje się jednak, że jest ona również zdrowa dla skóry, kości oraz wielu funkcji organizmu. Sprawdźmy zatem jak działa pokrzywa i jakie korzyści można dzięki niej osiągnąć.
Zatem jak to możliwe, że roślina, która daje taki dyskomfort, jest również lekarstwem. Jak ją przekształcić w środek zdrowotny lub naturalny kosmetyk? Przekonajmy się.
Pokrzywa – Niechciany chwast czy prawdziwy dar natury
Pokrzywa to roślina wieloletnia, która jako naturalne lekarstwo zielne stosowana jest już wieków. Wiadomo, że używali jej już starożytni Grecy. Obecnie pokrzywa rośnie praktycznie na całym świecie, jednakże pochodzi z chłodniejszych regionów Europy oraz Azji. Najlepiej rośnie w glebie bogatej w azot i osiąga wzrost dwóch do ok. 1,2-1,5 m. Kwitnie na biało lub różowo w okresie od czerwca do września. Liście mają kształt serca, a na całej jej powierzchni znajdują się drobne parzące włoski. To one uwalniają toksynę w chwili, kiedy następuje z nimi bezpośredni kontakt. Dlatego właśnie roślina ta najbardziej znana jest z nieprzyjemnego z nią kontaktu i traktowana jest jako nietolerowany chwast.
Większość produktów z pokrzywy wytwarza się z łodygi oraz liści rośliny, jednak również jej korzenie mają zastosowanie farmakologiczne. Wykazuje ona przede wszystkim właściwości przeciwzapalne, które mogą pozytywnie wpływać na leczenie wielu problemów i dolegliwości zdrowotnych. Nadziemne części pokrzywy najczęściej wykorzystuje się przy alergiach, a także przy innych problemach związanych z oddychaniem. Z kolei jej korzenie są m.in. w stanie zapewnić ulgę przy zaburzeniach z oddawaniem moczu oraz przy powiększonej prostacie.
Dlaczego pokrzywa parzy?
Pokrzywka zawiera wiele substancji chemicznych, takich jak serotonina, histamina i acetylocholina. To właśnie one mogą powodować podrażnienia skóry, gdyż znajdują się na zakończeniach jej włosków. W momencie kontaktu z nimi włoski ulegają aktywacji i zmieniają się w drobne igiełki, zdolne do drażnienia skóry zawartymi w nich substancjami. W efekcie tego może pojawić się lekki ból, swędzenie, zaczerwienienie, a także obrzęk oraz lokalne zdrętwienie.
Najważniejsze właściwości pokrzywy
Mimo reputacji rośliny, która sprawia ból, jest ona chętnie wykorzystywana również w celach leczniczych. Badania wykazały, iż pokrzywa przede wszystkim posiada właściwości:
- przeciwutleniające,
- przeciwbakteryjne,
- przeciwwrzodowe,
- ściągające,
- przeciwbólowe.
Liczne publikacje oraz przepisy medycyny naturalnej wskazują, że pokrzywa najczęściej była wykorzystywana jako środek moczopędny, a także składnik preparatów do leczenia wyprysków, bólu mięśni oraz stawów. Stosowano ją również do łagodzenia zapalenia stawów, dny moczanowej oraz niedokrwistości. W dzisiejszych czasach najczęściej znajduje zastosowanie przy problemach z drogami moczowymi, alergiami oraz bólami reumatycznymi.
Pokrzywa – Zastosowania oraz korzyści zdrowotne i pielęgnacyjne
Najbardziej udowodnione badaniami korzyści zdrowotne związane z wykorzystaniem pokrzywy mogą być pomocne w następujących kwestiach:
Pokrzywa a łagodzenie przerostu prostaty oraz ułatwienie oddawania moczu
Objawem podstawowej dolegliwości prostaty jest powiększenie gruczołu, który w konsekwencji stale naciska na cewkę moczową. Osoby cierpiące na przerost prostaty doświadczają zróżnicowanego poziomu zwiększonego zapotrzebowania na oddawanie moczu, niepełne opróżnienie pęcherza, jak również bolesne oddawanie moczu. Zdarza się również krwawienie po oddaniu moczu oraz zmniejszenie jego przepływu.
Lekarze nadal nie mają pewności, w jaki sposób pokrzywa wpływa na złagodzenie niektórych z tych objawów. Jednakże wyniki wielu badań klinicznych dowodzą, że zawiera ona substancje biochemiczne, które wpływają na hormony odpowiedzialne za przerost prostaty. Uważa się, że wyciąg z pokrzywy zwalnia lub zatrzymuje rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych gruczołu krokowego. Z tego powodu roślinę te stosuje się jako naturalny środek leczniczy dla dróg moczowych, także w połączeniu z innymi ziołami.
Pokrzywa na choroby zwyrodnieniowe stawów i bóle stawów
Osoby cierpiące na artretyzm często doświadczają trudnego do zwalczania bólu stawów. Najczęściej dotyka on kolan, nadgarstków, bioder oraz kręgosłupa. Ustalono, że pokrzywa działa wraz z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, dzięki czemu możliwe jest dawki syntetycznych środków farmakologicznych. Długoterminowe stosowanie tych leków może bowiem doprowadzać do niepożądanych efektów, dlatego właśnie takie połączenie jest najlepszym rozwiązaniem.
Badania wykazały również, że miejscowe stosowanie liści z pokrzywy może zmniejszyć ból stawów, a także może leczyć ich stan zapalny. Ta wyjątkowa roślina może również przynieść ulgę, kiedy będzie stosowana doustnie. Inne badanie wykazały silne działanie przeciwzapalne pokrzywy przeciwko innym chorobom autoimmunologicznym, m.in. takim jak reumatoidalne zapalenie stawów.
Pokrzywa na katar sienny i inne alergie
Produkcja histaminy w organizmie prowadzi do niepożądanych reakcji alergicznych. Coraz częściej występujące u ludzi alergie powodują dyskomfort w postaci przekrwienia, kichania, świądu i tym podobnych. Niestety, często trudno ustalić ich bezpośrednią przyczynę występowania i zastosować odpowiednie środki zaradcze.
Stymulujące działanie przeciwzapalne pokrzywy wpływa na wiele kluczowych receptorów oraz enzymów w reakcjach alergicznych. Tym samym, pozwala ona zapobiegać takim objawom jak katar sienny. Może się tak jednak stać pod warunkiem, że będzie stosowana natychmiast po nastąpieniu pierwszych objawów uczulenia. Liście pokrzywy zawierają histaminę, która może okazać się przy alergii bezproduktywna. Jednakże, jak historia pokazuje, histamina była wykorzystywana w leczeniu ciężkich reakcji alergicznych od dawna i przynosiła zwykle dobre efekty.
Istnieją również inne dowody na to, że przy ciężkich reakcjach alergicznych występuje niski poziom histaminy w osoczu. Jeszcze inne badania kliniczne, które przeprowadził National College of Naturopathic Medicine wykazały, że stosowanie pokrzywy w leczeniu alergii dawało lepsze rezultaty, niż u pacjentów przyjmujących placebo. W randomizowanym, podwójnie ślepym badaniu brało udział 98 pacjentów.
Pokrzywa dla tamowania krwawienia
Niektóre produkty, które w swoim składzie zawierają ekstrakty z pokrzyw wykazały się zdolnością zmniejszenia krwawienia podczas zabiegów. Oprócz tej niezwykłej rośliny preparaty takie zawierają takie składniki jak alpinia, lukrecja, tymianek, a także pospolite winogrona. Wykazują one przede wszystkim pozytywny wpływ na zmniejszenie krwawienia po zabiegach stomatologicznych.
Pokrzywa na wypryski
Wypryski wiążą się często z suchą i swędzącą wsypką, która może pozostawać na skórze przez dłuższy okres. Pokrzywa, ze względu na swoje właściwości przeciwhistaminowe oraz przeciwzapalne, może być wykorzystana jako naturalny lek na tego typu dolegliwości. Pacjenci cierpiący na egzemę mogą jednocześnie korzystać z pokrzywy podawanej doustnie w celu złagodzenia jej objawów. Jednocześnie, można wykorzystać krem z pokrzywy na swędzące miejsce, w celu jego złagodzenia i zmniejszenia zaczerwienia.
Inne zastosowania pokrzywy
Co prawda niezbędne są dalsze badania w tych zakresach, to jednak często uważa się, że pokrzywa również:
- wpiera laktację,
- stymuluje wzrost włosów,
- pomaga kontrolować poziom cukru we krwi u chorych na cukrzycę,
- zmniejsza krwawienie związane z zapaleniem dziąseł,
- leczy zaburzenia pracy nerek i dróg moczowych,
- pozwala pozbyć się nadmiaru wody,
- zapobiega lub leczy biegunki,
- zmniejsza przepływ miesiączkowy,
- zapewnia ulgę przy astmie,
- wspomaga leczenie ran,
- wspomaga leczenie hemoroidów,
- stymuluje skurcze u kobiet w ciąży,
- leczy ukąszenia owadów,
- leczy zapalenie ścięgien,
- wspomaga wyjście z anemii.
Jak stosować pokrzywę
W celach leczniczych i pielęgnacyjnych można samodzielnie zebrać świeżą pokrzywę lub też zakupić ją w lokalnych sklepach ze zdrową żywnością. Zanim jednak przystąpi się do terapii należy w pierwszej kolejności zdiagnozować przyczyny niepokojących objawów. Dzięki temu można będzie ustalić, czy potrzebne są części nadziemne rośliny, czy korzenie, gdyż mają one różne właściwości.
Produkty z pokrzywy dostępne są w formie suszonych lub liofilizowanych liści, ekstraktu ziołowego, kapsułek lub tabletek. Można również spotkać się z alkoholowymi nalewkami z korzeni lub liści. Ponieważ produkty z pokrzywy mają różne ilości składników czynnych, często nie podaje się ich dawkowania. Odpowiednie ich ilości należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.
Poniżej przedstawiamy najczęściej stosowane formy stosowania pokrzywy:
Herbata z pokrzywy
Kwiaty i liście rośliny można z powodzeniem suszyć lub stosować świeże, zwłaszcza w sezonie. Obie formy można wykorzystać do przygotowania herbaty, czyli naparu leczniczego. Istnieje wiele odmian herbat zawierających pokrzywę, które poza nią posiadają także inne zioła, takie jak maliny, rumianek czy chmiel. wszystko zależy od naszych potrzeb i oczekiwań.
Gotowane pokrzywy
Liście pokrzywy można wypłukać i gotować podobnie jak liście szpinaku. W tej formie można dodać je do zupy lub gulaszu. Oczyszczona i ugotowana pokrzywa może zostać wykorzystana w takich daniach jak polenta, zielone koktajle, sałatki czy pesto. Po ugotowaniu jej smak przypomina nieco szpinak wymieszany z ogórkiem i jest doskonałym źródłem witaminy A, witaminy C, a także żelaza oraz białka.
Miejscowe stosowanie pokrzywy
Wyciąg z liści pokrzywy i jej korzeni można nakładać bezpośrednio na bolące stawy i inne obszary ciała dotknięte bólem. Pokrzywa jest także dostępna w postaci kremu.
Kapsułki i tabletki z pokrzywy
Kapsułki oraz tabletki z pokrzywy przeznaczone są do doustnego przyjmowania. Nie ma dowodów na to, że ich stosowanie na czczo przynosi lepsze efekty w zwalczaniu alergii. Jeśli istnieje obawa, że można nimi podrażnić żołądek lub wystąpią jakieś niepożądane działania, lepiej przyjmować ją wraz z pokarmem.
W jaki sposób przeciwdziałać oparzeniom pokrzywą?
Jeśli pokrzywa podrażni skórę, to ważne jest, by tego obszaru nie dotykać. Chemiczne substancje pozostałe na skórze wysychają i mogą zostać usunięte za pomocą wody z mydłem. Dotykanie obszaru poparzonego przez pokrzywę może spowodować silniejsze działanie fitochemikaliów i przeniknięcie większej ich ilości do wnętrza skóry. Może także powodować przedłużenie czasu podrażnienia, nawet na kilka dni. Użycie taśmy klejącej lub wosku może pomóc w usunięciu wszystkich włosków pokrzywy pozostawionych na skórze.
Mimo, iż nie ma na to żadnych dowodów naukowych na skuteczność takiego zabiegu, wielu ludzi wykorzystuje inne zioła w celu złagodzenia poparzeń pokrzywy. Często stosuje się świeże liście takich roślin jak szałwia, które puszczają sok i mają łagodzić oparzenia pokrzywą. Inne tradycyjne zabiegi przeciwko swędzeniu, to aloes, balsam galmanu i zimne okłady, które również w takiej sytuacji często poleca się wykorzystać. Kiedy pokrzywa zostaje ususzona lub ugotowana, traci swoje właściwości drażniące.
Historia i ciekawostki dotyczące pokrzywy
W wielu miejscach na świecie do dzisiaj pokrzywa wykorzystywana jest w rozmaitych obrzędach religijnych oraz tradycjach lokalnego folkloru. W starożytnej Grecji była wykorzystywana jako skuteczny lek moczopędny oraz środek przeczyszczający. Z kolei w średniowiecznej Europie stosowano ją już powszechnie do leczenia i neutralizowania bólu stawów, a także jako lek moczopędny. Ludzie wierzyli, że wyrwanie pokrzywy z ziemi wraz z korzeniami i jednoczesne wykrzyknięcie imienia chorej osoby usunie jej gorączkę.
Od czasów neolitów kąkol z pokrzywy wykorzystywany był do produkcji tkanin i papieru. Dzięki włóknom podobnym do lnu i konopi jest dla nich doskonałą i trwałą alternatywą. Ponadto, jej włókno jest puste, dlatego zapewnia doskonałą izolację. W czasie I wojny światowej niemiecka armia używała pokrzywy do produkcji swoich mundurów. Natomiast w czasie II wojny światowej niemiecka armia wykorzystywano ją do ich barwienia.
Zalecane środki ostrożności przy korzystaniu z pokrzywy
Pokrzywa jest generalnie bardzo bezpiecznym ziołem, pod warunkiem, że jest odpowiednio stosowane. Jednakże, istnieje kilka zalecanych środków ostrożności, które warto przestrzegać przed rozpoczęciem jego stosowania.
Zbieranie ziela
Ziele pokrzywy zawsze warto zbierać w grubych rękawicach ogrodowych, dzięki czemu uniknie się poparzenia przez roślinę. Należy również zbierać młode pokrzywy, co należy czynić wiosną. Im starsza pokrzywa, tym bardziej gorzka, dlatego warto zbierać ją, zanim jeszcze zacznie kwitnąć.
Stosowanie z innymi ziołami i suplementami
W tym przypadku, podobnie jak w innych, kiedy chce się wymieszać różne zioła czy suplementy, należy to czynić ostrożnie, by nie powstały niepożądane efekty. Dlatego właśnie takie czynności należy zaczynać po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Pacjenci, którzy zdecydują się na włączenie pokrzywy do swojej codziennej diety, mogą być zmuszeni do zmienienia dawki przyjmowanych leków.
Podczas ciąży
Trwa dyskusja na temat tego, czy kobiety w ciąży powinny spożywać pokrzywę. Ponieważ wpływa ona na cykl menstruacyjny i może stymulować skurcze macicy, prawdopodobnie może sprzyjać poronieniom. Dlatego właśnie kobiety w ciąży nie powinny na wszelki wypadek stosować pokrzywy.
Problemy z cukrzycą
Istnieją dowody na wpływ pokrzywy na poziom cukru we krwi, co może kolidować z lekami na cukrzycę. Stan ten może wpływać na intensywność objawów cukrzycy i doprowadzić do hipoglikemii. Pacjenci z cukrzycą, którzy chcą stosować pokrzywę, powinni to czynić pod nadzorem swojego lekarza. Możliwe, że konieczna będzie również zmiana dawkowania niektórych leków.
Pierwsze stosowanie pokrzywy
U niektórych osób, przy pierwszym stosowaniu pokrzywy, występują łagodne problemy żołądkowe, biegunka oraz inne tym podobne reakcje. Dlatego właśnie najlepiej zacząć od małych dawek, które stopniowo można zwiększać.
Interakcje i ewentualne skutki uboczne
Według niektórych poważnych źródeł, pokrzywka może wchodzić w interakcję z następującymi lekami:
- Leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna, klopidogrel i aspiryna. Pokrzywa zawiera spore ilości witaminy K, która wzmacnia zdolność krzepienia krwi, co może zmniejszyć skuteczność tych leków.
- Leki przeciw nadciśnieniu, takie jak inhibitory ACE, beta-blokery i blokery kanału wapniowego. Pokrzywa obniża ciśnienie krwi, co może wzmocnić działanie tych leków.
- Leki moczopędne i leki na odwodnienie, takie jak furosemid i hydrochlorotiazyd. Pokrzywa również jest moczopędna, co w połączeniu z tymi lekami może doprowadzić do odwodnienia.
- Z powodu moczopędnych właściwości pokrzywy można doprowadzić do większej ilości, niż zalecana litu w organizmie.
- Pokrzywa może zwiększyć działanie przeciwzapalne niektórych z tych leków. Chociaż w ten sposób może przynosić ulgę, należy to czynić pod nadzorem lekarza.
- Środki uspokajające i zwiotczające, takie jak klonazepam, lorazepam, fenobarbital, zolpidem, mogą przy pokrzywie zwiększyć siłę swojego działania. Stosowanie leków uspokajających i dużych dawek pokrzywy może doprowadzić do nadmiernej senności i uczucia otępienia.
Źródła:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29779228
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29769793
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29744355
1 komentarz
Wczesna wiosna – alergia a lekarze każą mi przyjmować leki po których jestem bardzo senny i dzień wygląda przez to okropnie. Na jednym z forum przeczytałem pozytywna opinie na temat syropu konopnego z Rokitnikiem ( rokitnik ma w sobie 20 razy więcej wit. C niż cytrusy ) … już wyjaśniam … stres podnosi poziom histaminy, a ta jest zapalnikiem reakcji alergicznych
-kiedy poziom histaminy rośnie spada poziom witaminy C i odwrotnie kiedy dostarczamy witaminę C spada poziom histaminy przez co rośnie aktywność limfocytów i zmniejszają się reakcje alergiczne … syrop pije miesiąc i zero alergii polecam spróbować.