Kolagen i elastyna to dwa bardzo ważne białka, które tworzą strukturę fizyczną skóry, pełnią zbliżone funkcje i cele. O kolagenie mówi i pisze się dużo, a elastyna pozostaje zazwyczaj nieco na uboczu zainteresowania. A trzeba przyznać, że posiada ona wyjątkowe właściwości, które przyczyniają się do utrzymania odpowiedniej kondycji i wyglądu skóry.
Elastyna jest strukturalnym białkiem budulcowym elastycznych włókien, które w dużej objętości znajdują się w tkance łącznej. Jest obecne m.in. w skórze, w ścianach naczyń krwionośnych, w więzadłach i w płucach. Włókna elastyny mają bardzo ważną cechę, która decyduje o wielkim znaczeniu w zakresie pielęgnacji skóry. Są one bowiem w stanie rozciągnąć się kilka razy bardziej, niż ich pierwotna długość. Jednocześnie, wysoka wytrzymałość włókien i ich zdolność do powrotu do pierwotnego stanu po wyeliminowaniu obciążenia sprawia, że skóra się trwale nie rozciąga.
Wszystkim ruchom mięśni twarzy, a także innych części ciała, towarzyszy praca włókien elastynowych. Z kolei kolagen zapewnia skórze odpowiednią gęstość i elastyczność. Dzięki temu po każdym ruchu mięśni wyraz twarzy może powracać do swojego pierwotnego stanu. Chociaż struktury elastynowe są bardzo zbliżone do kolagenowych, istnieje wiele znaczących różnic w sekwencji tworzących je aminokwasów.
Elastyna – Właściwości elastyny
Oprócz swojej głównej właściwości elastyna posiada zdolność absorbowania wilgoci, co zapewnia tkankom długi czas nawilżania. Jako ważny składnik kosmetyków pielęgnacyjnych, służy przede wszystkim do przywracania elastyczności tkanek oraz ich ochrony przed przesuszeniem.
Podobnie jak kolagen, elastyna ulega procesowi chemicznemu zwanego hydrolizą, czyli rozbiciu cząsteczek za pomocą wody. Obydwa te białka wzajemnie się uzupełniają, zwiększając efekty pielęgnacyjne skóry. W wielu przypadkach stanowią kluczowe elementy procesów regeneracyjnych, stosowanych w kosmetyce. Szczególnie skuteczne są produkty kosmetyczne z elastyną dla skóry dojrzałej i zmęczonej. Jej obecność zapewnia odpowiednie odżywienie, nawilżenie i ochronę skóry przed uszkodzeniem. Można powiedzieć, że elastyna jest białkiem młodości, choćby dlatego, że doskonale realizuje swoje możliwości nawilżające.
Z biegiem lat, podobnie jak kolagenu, elastyny znacznie ubywa w organizmie. Do głównych powodów zaliczyć można przede wszystkim naturalny proces starzenia, jednak jego przyspieszenie następuje także z powodu:
- promieniowania UV,
- złych nawyków i stylu życia, np. palenia tytoniu,
- niedoboru miedzi i witaminy B6 w organizmie.
Ilość elastyny w organizmie zmniejsza się nie tylko z powodu zużycia lub starzenia się włókien, ale również z powodu szkodliwego działania promieniowania UV, które może przeniknąć bardzo głęboko w skórę. Dzięki długotrwałemu oddziaływaniu na organizm następuje zmniejszenie syntezy elastyny i naruszenie jej struktury.
Biochemicy od dawna zauważają, że gdy organizmowi brakuje co najmniej jednego pierwiastka śladowego, cały łańcuch reakcji chemicznych może zostać przerwany. Efekt ten przyczynia się do słabej wydajności niektórych organów i układów do regeneracji i przywracania stanu pierwotnego. Przykładem może być niewystarczająca ilość miedzi, która powoduje zakłócenie syntezy elastyny. Jednak również witamina B6 odgrywa ważną rolę w syntezie tego niezwykle ważnego dla zachowania młodego wyglądu białka. Poza tym, istnieją także inne związki odżywcze, które mogą w większym lub mniejszym stopniu zakłócić procesy regeneracyjne skóry i innych tkanek organizmu.
Działanie elastyny
Przyjmuje się, że niedobory elastyny można uzupełnić na dwa sposoby:
- uzupełniając ją za pomocą stosowania kosmetyków,
- poprzez stymulację własnej syntezy białka.
Warto zauważyć, że elastyna w kremie oddziałuje tylko na górną warstwę naskórka, a większość osób stosująca ten rodzaj białka ma nadzieję na jego intensywne działanie wewnętrzne. Chociaż jej działanie powierzchniowe nie ma wpływu na syntezę w skórze to i tak przynosi pewne korzyści pielęgnacyjne. Przede wszystkim stanowi ona dobry środek nawilżający.
Dzięki swoim właściwościom nawilżającym, elastyna tworzy higroskopijny film na powierzchni skóry, który nie pozwala skórze wyschnąć i tracić na wilgotności. Dzięki temu skóra jest trwale nawilżona, ale jednocześnie wilgoć nie wyparowuje z jej powierzchni.
Przez producentów kosmetyków regeneracyjnych elastyna jest często prezentowana jako doskonały produkt przeciwstarzeniowy, ponieważ skutecznie walczy ze zmarszczkami, stojąc na straży elastyczności skóry. Przede wszystkim zapewniać cerze przywrócenie sprężystości, mocny efekt liftingu, szybkie wygładzenie zmarszczek i powrót młodzieńczego wyglądu.
Podsumowując można stwierdzić, że elastyna:
- stanowi białko, będące jednym z najważniejszych składników strukturalnych skóry,
- jest chętnie stosowane w kosmetykach kosmetykach pielęgnacyjnych,
- obecna w strukturze skóry zapewnia właściwą elastyczność i rozciągliwość skóry,
- stosowana jest do rozwiązywania wielu rożnych problemów dermatologicznych przy różnych typach cery – pomaga nawilżać, kontrolować produkcję sebum, zapewnia łagodny efekt liftingu,
- jest nierozpuszczalna w wodzie lub w tłuszczach, a także nie wnika w skórę, działając tylko na jej powierzchni,
- hydrolizowana elastyna jest w stanie przenikać przez skórę, ale nie może stymulować fibroblastów do produkcji własnej elastyny, będących komórkami tkanki łącznej właściwej,
- ciało może w pełni wykorzystać tylko elastynę, która jest syntetyzowana wewnętrznie przez własne komórki.
Zastosowanie elastyny
Elastyna znajduje zastosowanie przy wielu różnych problemach dermatologicznych, nie tylko związanych z hamowaniem procesów starzenia skóry. Dzięki jej zastosowaniu można odnieść wiele rożnych korzyści, o których wspominamy poniżej.
Nawilżanie każdego rodzaju skóry
Elastyna cechuje się wysokim współczynnikiem higroskopijności, czyli przyciąga i zatrzymuje dużą liczbę cząsteczek wody. Po nałożeniu na skórę tworzy cienką, oddychającą błonę, która zapobiega parowaniu i odwodnieniu. Właściwość tę dość często wykorzystuje się w produkcji kremów nawilżających.
Przywrócenie bariery naskórkowej
Aby przywrócić uszkodzoną barierę naskórkową, potrzebne są dwie rzeczy: aktywne odżywianie i głębokie nawilżenie. Elastyna jest stosowana w kompleksie środków do przywracania bariery naskórkowej ze względu na jej zdolność wiązania wilgoci ze skórą.
Pielęgnacja skóry tłustej
Niektóre aminokwasy elastyny mają zdolność kontrolowania tworzenia się łoju. Ponadto, białko to nie powoduje zatykania porów i nie prowadzi do powstawania trądziku.
Ograniczenia pielęgnacyjne elastyny
Każda substancja przeznaczona do skutecznej penetracji skóry musi być zdolna pokonać barierę naskórkową. Składa się ona z nierozpuszczalnych tkanek keratynowych warstwy rogowej naskórka, połączonych ze sobą warstwą tłuszczową. Najłatwiej barierę naskórkową pokonują substancje rozpuszczalne w tłuszczach, a te rozpuszczalne w wodzie mogą pokonać barierę tylko w niewielkim zakresie i pod pewnymi warunkami.
Elastyna nie substancją rozpuszczalną ani w tłuszczach, ani w wodzie. Niektóre jej aminokwasy wręcz odpychają cząsteczki wody. Ponadto składa się ze zbyt dużych cząsteczek, by móc przeniknąć poprzez warstwę rogową naskórka. Z tego względu nie dociera ona do głębszych warstw skóry i pełnić może jedynie chronić skórę zewnętrznie.
Znaczenie elastyny w kosmetyce
Podobnie jak w przypadku kolagenu, w skórze występują różne rodzaje elastyny, które w swoich formach tworzą złożoną sieć, wspierającą nici wplecione w inne struktury skóry. Włókna elastynowe przeplatają się, także z włóknami kolagenowymi, i są otoczone masą użytecznych cząsteczek, takich jak kwas hialuronowy. Podobnie jak kwas hialuronowy, elastyna działa również na skórę jako naturalny środek nawilżający.
Elastyna może być przydatna podczas pielęgnacji każdego rodzaju skóry, ale jest głównie przeznaczona dla skóry starzejącej się. Przede wszystkim może skutecznie wzmacniać jej strukturę, zapobiegać zwiotczeniu i zmarszczkom, a także zmniejszać oznaki starzenia się, które już się pojawiły. Zapewnia długotrwałe odżywienie skóry, zwiększa jej elastyczność i wspomaga regenerację.
Elastyna jest szeroko stosowana w formułach odżywczych do pielęgnacji skóry twarzy i ciała, seriach przeciw starzeniu i powstawaniu zmarszczek, a także w aktywnych surowicach i koncentratach. Zazwyczaj w nawilżających kosmetykach do pielęgnacji skóry jest stosowana w stężeniu od 2 do 10%. Nieco rzadziej, elastyna występuje w produktach do pielęgnacji włosów, maseczkach ochronnych, odżywkach, formułach medycznych, które zazwyczaj należy pozostawić bez spłukiwania, oraz produktach do stylizacji. Ponadto, składnik ten może występować w balsamach do ciała, produktach do oczyszczania skóry i tonizacji oraz jako składnik kosmetyków dekoracyjnych, takich jak bazy do makijażu, korektory, szminki, itp.
W kosmetykach używa się elastyny pochodzenia zwierzęcego, którą otrzymuje się ją ze skór i naczyń krwionośnych ptaków i ssaków.
Elastyna – Rzeczywiste efekty działania
Chociaż elastyna przynosić może wiele istotnych korzyści, nie należy się spodziewać piorunujących efektów. By skóra rzeczywiści odzyskała pełną sprężystość, gładkość i delikatność regeneracji musiałaby ulec jej struktura. Dostarczenie z zewnątrz białka elastyny, czy też kolagenu, nie zapewni podmiany poszczególnych komórek, która umożliwiłaby prawdziwy efekt. Pozwala jedynie w większym stopniu chronić dotychczasowe struktury i ograniczać postęp widoczności oznak starzenia. Nie należy wierzyć zapewnieniom producentów kosmetyków w cudowne działanie elastyny, która odejmie nam z wyglądu 10 czy 20 lat życia. Niestety, ale to po prostu niemożliwe.
